Hout is een natuurproduct waardoor het zich in gebruik altijd aanpast aan de omstandigheden. Vaak is dit plezierig; hout ademt waardoor er een natuurlijke vochtregulatie ontstaat. Soms “werkt” het hout, waardoor het kan kromtrekken.
Een ander verschijnsel is de uittreding van hars. Sommige houtsoorten, vooral pijnbomen, bevatten veel hars en gaan in de zon “bloeden”. Met name Douglas staat bekend om het uittreden van hars, maar ook bij andere houtsoorten zoals lariks kan dit optreden. Hars heeft een nuttige functie voor de boom want bij beschadigingen werkt de hars als een soort pleister. Het beschermt ook tegen virussen en insecten door het maken van een ondoordringbare laag. Harshoudende houtsoorten zijn ook populair voor in een kachel omdat het hars snel brandt en het vuur snel naar hoge temperatuur brengt.
Op deze pagina leest u meer over de achtergrond van hars en hoe hars te verwijderen van hout.
Oorzaken van het uittreden van hars
De hars wordt vloeibaar door de hogere temperatuur als de zon op het hout staat. De hars vormt bolletjes op het oppervlak of gaat zelfs druipen. Daarna wordt het weer hard door de afkoeling buiten het hout en door de chemische reactie die plaatsvindt.
Vaak slaat de hars door de verf heen of veroorzaakt de harsuittreding het loslaten van de verf. Al met al is het vervelend want het maakt het verfwerk lelijk. Daarom willen veel mensen hars verwijderen van hout.
Helaas kan harsuittreding slecht worden voorkomen. Een oplossing is het hout een jaar of langer niet te verven en gewoon te laten “werken”. Een andere is het hout een tijd “op te leggen” voor montage. Desondanks zal op hete plekken toch hars uit het hout blijven komen.
Methoden om hars te verwijderen van hout
Hoe krijg ik hars van hout af?
- Verwarmen en wegvegen
Met een föhn kan het door de warme lucht weer zacht en vloeibaar worden gemaakt. Daarna kunt u het overschot hars wegvegen met een met wasbenzine of terpentine gedrenkte doek. Let wel: niet alle hars zal weg zijn dus na drogen moet u die plekken weer grof opschuren.
- Afsteken en schuren
Vaak is de hars uitgehard en kan het gemakkelijk met een plamuurmes worden afgestoken. Gebruik daarna een grove korrel om het hout licht op te schuren. Daardoor kan de verf beter hechten en worden oneffenheden minder zichtbaar. Met Moose F is dat overigens geen probleem want onze verf is totaal mat.
- Uitbranden
De vakschilder zal vaak met een brander alle harsrijke plekken grondig uitbranden. Dit is vaak veel werk maar als het hout eenmaal bloedt, wordt ook duidelijk waar het hars zit. Als deze plekken met een brander worden uitgebrand is de kans op verdere harsuittreding veel kleiner. Na het branden moet nog wel weer worden geschuurd natuurlijk (korrel 80).
Meer achtergrond bij hars verwijderen
Pijnbomen hars wordt ook wel Colofinium genoemd en bestaat grotendeels uit methyl abietaat.
Het wordt vanouds voor vele doeleinden gebruikt gebruikt zoals bij het solderen, in drukinkten, lijmen(onder andere in de kleeflaag van pleisters), in kauwgom en zeep en voor het harsen van strijkstokken (vioolhars) en het waterdicht maken van vaten.
Interessant is te weten dat men het hars ook uit het hout stookte vroeger, deze houtteer werd ook veel gebruikt (vaak afkomstig uit Finland), maar door de kankerverwekkende stoffen is houtteer zeer af te raden.
Dit is niet aan te raden omdat de uitgeharde hard volledig glad is, alsof het kunsstof is. De verf kan hier niet goed op hechten. Op hele kleine hars-plekjes is dat geen probleem, maar bij grotere harsplekken zul je dit uiteindelijk zien. Het is dus beter om deze vooraf te verwijderen.
