Veel klanten vragen mij uitleg over het begrip alkydverf en alkyd. Wat betekenen deze woorden en waar komen ze vandaan?
De naam alkyd in alkydverf is afkomstig van de AL van Alcohol en CID (verworden tot kyd) in Acid. Het is namelijk de normale route om een alkydverbinding te maken, door een alcohol met een organisch zuur (vaak een vetzuur, aanwezig in diverse soorten olie) te laten reageren. Het woord alkyd is chemisch synoniem met polyester. Het gaat dus
om de aanduiding van de aanwezigheid van deze soort chemische verbinding in de verbonden ketens van de olie. Niet meer en niet minder…
Alkyd structuurformule
Hieronder een plaatje van de algemene chemische structuur van de kern: Q en R zijn koolwaterstofketens.
In het algemeen spraakgebruik word de aanduiding alkyd beperkt tot plantaardige olie (zoals lijnzaadolie, maar ook soya-, koolzaad- en andere olie), die door bewekingen geschikter gemaakt is voor gebruik in verf.
Alkydverf: fabricage van alkydharsen
Alle verf bestaat uit een “drogende olie” (uithardende olie), pigment, vulmiddel en een “drager” en vele kleine hoeveelheden stoffen, die eigenschappen verbeteren en ook de uitharding reguleren. Lees meer hierover bij: Oorsprong Moose Färg Voor de verfproducent is dat zijn grote geheim. Bekend was van de verfproducenten in de Zaanstreek, dat zij graag bij de vrijwillige brandweer lid waren, zodat ze ingeval van brand eens een kijkje bij de concurrent konden nemen.
Deze drogende olie ofwel hars wordt in het geval van de topklasse alkydverf gemaakt door plantaardige olie zoals lijnzaadolie te laten reageren met een meervoudig zuur en een meervoudig alcohol, zodat er in de olie reactieve plaatsen onstaan en de olie door het verbinden van de lange ketens visceuzer wordt.
Vroeger werd hiervoor de olie verhit (“gekookt”) waardoor dezelfde type reacties ontstonden maar minder gecontroleerd. Bekend is de “dubbelgekookte” lijnolie. Deze “droogt” echter bijzonder langzaam (want het koken is niet zo effectief voor de reactiviteit) en er is daardoor kans op “crackeleren” omdat de bovenlaag en onderlaag niet gelijktijdig uitharden.
Moose Färg bevat gemodificeerde plantaardig olie waarin dus alkyd verbindingen aanwezig zijn. Dit bevordert de reactiviteit en daarmee de droogtijd en bevorderd ook een sterke binding tussen de lange vetzuur (olie) ketens, waardoor een sterke verf onstaat als deze eenmaal gedroogd is.
Alkydverf: Gebruik Moose Färg ook binnenhuis!
Vroeger was alkydverf altijd verdund met terpentine of een ander organisch oplosmiddel, waardoor bij verwerking veel vluchtige organische bestanddelen (VOS) vrijkwamen. Dit is slecht voor het milieu maar zeker ook voor degene, die de verf aanbrengt. Binnenhuis gebruik van alkydverf met hoog VOS gehalte is daarom verboden. Ik krijg vaak vragen over binnengebruik.
Tegenwoordig wordt als “drager” van de verfcomponenten bijna alleen water gebruikt (zoals bij Moose Färg vanaf het ontstaan het geval was). De olie wordt dan geëmulgeerd, er onstaat een emulsie (zeg maar mayonaise) van druppeltjes in water . Alkydverf is tegenwoordig bijna altijd watergedragen.
Moose Färg is watergedragen en bevat (vrijwel) geen VOS, waardoor binnentoepassing zeer aan te raden is.
Wilt u meer lezen over alkydverf en alkyd? Dit is een (wetenschappelijke) verhandeling over alkyd verf en alkyd (in het engels, dat wel):
