Veilig en verantwoord tuinieren | Ideeën en tips
Ontspannen en met een gerust hart je tuinwerkzaamheden verrichten
Tuinieren is heerlijk ontspannend en dat moet het ook blijven. Het plezier neemt al gauw af als handelingen pijnlijk zijn of wanneer je blootgesteld wordt aan schadelijke stoffen. Zo hoort een goede lichaamshouding bij verantwoord tuinieren, omdat je doorgaans in houdingen staat die in het dagelijks leven niet vaak voorkomen. Maar ook het gereedschap en de materialen die je gebruikt hebben invloed op de mate waarin jij verantwoord tuiniert.
Ben jij je er bewust van hoe veilig en verantwoord je tuiniert? We helpen je graag op weg!
Verantwoord tuinieren voor mens en milieu
Verantwoord tuinieren is een breed begrip dat vele aspecten omvat. Zo hebben de producten waarmee je werkt invloed op je omgeving: de stoffen komen terecht in de grond of het oppervlaktewater. Maar ook je eigen veiligheid en het voorkomen van blessures hoort bij verantwoord en veilig tuinieren. Verantwoord tuinieren doe je door op zo’n manier te tuinieren dat het gezond is voor jezelf en je omgeving.
Wil je verantwoord tuinieren met betrekking tot de natuur? Houd dan rekening met onderstaande zaken:
- Zorg dat je milieuvriendelijke producten gebruikt. Je wilt uiteraard geen schadelijke stoffen in het milieu brengen.
- Hergebruik zo veel mogelijk materialen: wees creatief en probeer er een andere bestemming voor te vinden in je tuin.
- Zorg voor de juiste afvalverwerking. Het scheiden van je tuinafval is belangrijk bij milieuvriendelijk tuinieren. Tuinafval dat met de snoeischaar door te knippen is mag in de gft-bak, anders is het grof tuinafval.
- Vang je regenwater op: hiermee kun je je tuin bewateren.
- Vervang bestrating door groen: water kan zo makkelijker weglopen in de aarde en het is gunstiger voor insecten.
- Geef insecten een beschutte plek door een insectenhotel te plaatsen
Tuinhandelingen ergonomisch uitvoeren
Wanneer je (tuin)handelingen niet goed uitvoert kun je op den duur klachten krijgen. Bewegingen worden pijnlijk of zelfs niet meer uitvoerbaar. Het plezier dat je aan tuinieren beleeft neemt op die manier snel af. Om dit te voorkomen is het van groot belang dat je ergonomisch tuiniert. Dat wil zeggen dat je tuiniert op een comfortabele en doelmatige manier die veilig is. Hieronder enkele tips voor het ergonomisch uitvoeren van tuinhandelingen.
Tillen
Bij tillen ligt het gevaar op de loer dat je rugpijn krijgt, vooral als je zware voorwerpen niet op de juiste manier tilt. Bijna iedereen krijgt op den duur wel eens last van rugklachten, het ontzien van de rug bij tillen is daarom erg belangrijk.
- Maak gebruik van lichtgewicht gereedschap.
- Maak bij tillen gebruik van de beenspieren. Dit betekent: zak goed door de knieën, kijk naar voren en houd de rug recht om de druk op de rug te verminderen. Til dus niet met een bolle rug het voorwerp op van de grond, maar breng het voorwerp omhoog door langzaam de benen te strekken. Span hierbij de buikspieren aan.
- Gebruik bij tillen beide handen om de belasting gelijkmatig te spreiden. Houd de armen tijdens het tillen dicht bij het lichaam.
- Zorg voor een goede balans door de voeten uit elkaar te plaatsen.
- Maak nooit een draaiende beweging wanneer je zwaar tilt, dit kan erg belastend voor de rug zijn.
- Zijn de voorwerpen die je moet tillen erg zwaar? Maak dan gebruik van een steekkar of kruiwagen. Er bestaan ook handige hulpmiddelen, zoals deze draagriem voor het tillen van zware bloempotten.
- Is het mogelijk om de last te spreiden door meerdere keren te lopen? Maak hier dan gebruik van.
Reiken
Bij veelvuldig reiken en boven het hoofd werken ligt het gevaar op de loer dat je de rug, nek en schouders overbelast.
- Overstrek niet.
- Werk niet boven schouderhoogte. Kun je er niet bij? Pak dan een trapje of ladder.
- Maak gebruik van gereedschap dat lang genoeg is. Of maak gebruik van een telescoopstok om verder te kunnen reiken.
- Ga je veelvuldig reiken, bijvoorbeeld om iets te oogsten in de moestuin? Als je meer dan 10 keer per minuut reikt, zorg er dan voor dat de reikafstand niet verder dan 30 cm is om vermoeidheid en overbelasting te voorkomen.
- Moet je boven het hoofd werken of reiken? Werk dan niet lang achter elkaar en neem voldoende pauzes.
Grondwerk
Je ontkomt er niet aan bij tuinieren: grondwerk doen. Veelvuldig grondwerk doen kan op den duur belastend zijn voor de knieën en de onderrug. Een aantal zaken om rekening mee te houden:
- Hurk met de beide hielen op de grond. Als dit lastig is kun je met één been hurken en het andere been gebogen houden: de semi-hurk. Zorg ervoor dat je in dat geval regelmatig wisselt van steunbeen.
- Verplaats telkens mee met het werk dat je doet. Zo hoef je niet te overstrekken bij het doen van grondwerk.
- Ontlast je polsen door ze in een neutrale houding te houden tijdens het verrichten van grondwerk.
- Maak gebruik van een zitkrukje, eventueel op wielen. Of gebruik een kniekussen wanneer je last krijgt van je knieën.
Vegen, harken en schoffelen
Zorg er bij vegen, harken en schoffelen voor dat je rechtop blijft staan, zodat je geen rugklachten ontwikkelt. Ook is het dragen van handschoenen aan te raden, om geen blaren op de handen te voorkomen.
- Gebruik een bezem of schoffel die lang genoeg is voor je lengte, bij voorkeur is de steel even lang als je eigen lengte. Zo kun je rechtop staan tijdens de werkzaamheden en krijg je geen last van je rug.
- Gebruik bij voorkeur een ergonomische steel (lichte kromming) en zorg ervoor dat het gereedschap licht van gewicht is.
- Maak gebruik van beide handen en wissel de positie van de handen af.
- Overstrek nooit, maar verwissel van plek als je werk verschuift.
- Zorg voor roulatie in de werkzaamheden en voldoende pauzes. Schoffel, hark of bezem niet te lang achter elkaar.
5 tips om zo veilig mogelijk te tuinieren
Hieronder vind je 5 eenvoudige tips die het tuinieren een stuk veiliger maken. Veiligheid is vanzelfsprekend een belangrijk aspect om op te letten als je verantwoord wilt tuinieren.
1. Draag beschermende handschoenen en kleding
Draag tijdens het tuinieren beschermende handschoenen. Zo bescherm je je handen tegen krassen, splinters en snijwonden en bescherm je je huid bij het tillen van zware stenen. Handschoenen met anti-slip hebben als bijkomend voordeel dat je gereedschap makkelijker vast kunt houden. Zorg er wel voor dat de handschoenen goed passen, anders kun je blijven hangen.
Ook beschermen tegen de zon is belangrijk: het is verstandig om beschermende kleding te dragen, zoals een pet of een blouse met lange mouwen.
2. Zorg voor een volledige EHBO kit
Een ongeluk zit in een klein hoekje, vooral tijdens het tuinieren. Werken met scherp gereedschap brengt risico’s met zich mee. Het is dus verstandig om een volledige EHBO kit bij de hand te hebben om letsel te behandelen.
In de tuin krijg je ongetwijfeld een keer te maken met insectenbeten, houtsplinters of een teek. Een zalf voor de behandeling van insectenbeten, een pincet en een tekentang zijn dan ook geen overbodige luxe. Ook pleisters en snelverbanden zijn onmisbaar om snel wonden te kunnen verbinden.
3. Gebruik veilig en lichtgewicht gereedschap
Het schoon- en droogmaken van je tuingereedschap en regelmatig slijpen ervan zorgt ervoor dat je veel prettiger en veiliger werkt. Roestig en bot tuingereedschap werkt langzamer, verhoogt de kans op ongelukken en bovendien is het niet bevordelijk voor je bloemen en planten. Daarnaast moeten ze voorzien zijn van een goed handvat en lichtgewicht zijn, om blessures te voorkomen.
Zorg er bij elektrisch tuingereedschap voor dat kabels waterdicht en in tact zijn.
4. Vermijd giftige planten
Ze hebben soms de meest prachtige bloemen, maar zijn toch verstandiger om te vermijden als je veilig wilt tuinieren: giftige planten. Denk aan planten zoals blauwe monnikskap of vingerhoedskruid. Ze zijn vaak mooi om te zien, maar bij innemen of soms al bij contact met de huid kunnen giftige planten vervelende klachten veroorzaken.
Ook als je honden, katten of konijnen hebt is het verstandig om na te gaan welke planten giftig zijn voor je huisdier.
5. Bescherm je gehoor en je ogen
Het wordt nog wel eens onderschat, maar wanneer je met luide apparatuur werkt is het altijd aan te raden om gehoorbescherming te dragen. Ook het dragen van een veiligheidsbril is geen overbodige luxe wanneer je werkt met bijvoorbeeld een houtversnipperaar.
Er bestaat ook geluidsarm elektrisch tuingereedschap. Daar zullen ook je buren je dankbaar voor zijn!